ذوالفقار، از تاریخ تا افسانه (ویژگیهای داستانی ذوالفقار در فرهنگ و ادب ایران)
Authors
abstract
خواست و پسند انسان از روزگار باستان تا طبقه عامّه در ادوار متأخّرتر، غالباً علاقه مند نگهداشتِ روایات و الگوهای اساطیری بوده و بنابر همین ویژگیِ ناتاریخی بودنِ حافظه جمعی، بعضی از کسان و حوادث تاریخی را بر مبنای نمونه های مثالی به قالب اسطوره و حماسه و داستان کشانیده است (اسطوره ای شدن/ کردن تاریخ). در فرهنگ، ادبیّات و معتقدات ایرانی محتملاً امام علی(ع) برجسته ترین نمونه تبدیل یک شخصیّت تاریخی به چهره ای داستانی و اساطیری است و به تبع این دگرگونیِ عامّه پسند، برخی از ویژگیها و متعلّقات ایشان- از جمله رزم افزار مشهور و مخصوصشان، ذوالفقار- نیز صبغه افسانه ای یافته است؛ چنان که به نظر می رسد شماری از خصوصیّات و اوصاف این شمشیر ویژه (مانند داشتن دو سر) بدون آگاهی از مضامین حماسی- اساطیری و داستانی، قابل گزارش و ریشه یابی دقیق نیست. در این گفتار با بررسیِ اخبار و منظومه های مربوط به حضرت علی(ع) و بعضی از روایات مردمی، ده مورد از ویژگیهای «داستانیِ» ذوالفقار در فرهنگ و ادب ایران معرّفی و با بهره گیری از شواهد مشابه در داستانهای اساطیری و حماسیِ ایرانی و غیرایرانی، تحلیل شده است. این موارد عبارت است از: 1. آسمانی بودنِ ذوالفقار ؛ 2. دو سر داشتن؛ 3. سنگینی؛ 4. موروثی بودن؛ 5. پیکرگردانی؛ 6. قدرت برندگی و زخم زنی؛ 7. سخنگویی؛ 8. کوتاه و بلند شدن؛ 9. ماندنِ خون دشمن بر آن؛ 10. افکنده شدن در دریا.
similar resources
از تاریخ روایی تا روایت داستانی (مقایسه شیوههای روایتگری در اسکندر نامههای فردوسی و نظامی)
اسکندر شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشورگشاییهای او، در شاهنامة فردوسی و منظومههای شرفنامه و اقبالنامة نظامی دستاویزی شده است برای نقل روایت. روایتهای جهان بیشمارند اما علی رغم گوناگونی شکلهای روایت، هر متن روایی نیاز به واسطهای دارد که آن را روایت کند. این واسطه راوی است و دیدگاه و شیوههای روایتگری او یکی از مهمترین عواملی است که باعث تمایز شکلهای گوناگون روایت میشود. در این نوشته...
full textیمن در فرهنگ و ادب ایران
نام سرزمین یمن در تاریخ و متون کهن ایرانی فراوان آمده است و بسیاری از کتب تاریخی و اساطیری ایران درباره پادشاهان یمن و هاماوران (= سرزمین قبیله حمیر) سخن گفته اند و مهمترین آنها شاهنامه فردوسی است که از منابع معتبر تاریخ ایران محسوب می شود و پیوندهای تاریخی و فرهنگی ایران و یمن از دیرباز در آن انعکاس یافته است. در این مقاله اسطوره ضحاک و چگونگی انتساب آن به کشور یمن مورد بررسی قرار گرفته است. ا...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)جلد ۱، شماره ۳، صفحات ۱۱۵-۱۴۲
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023